Bài giảng Vật Lí Lớp 9 - Chủ đề: Thấu kính (Tiếp theo)

 LƯU Ý
Các em xem hết nội dung bài giảng 
 và chép bài vào vở nhé.
 Cô chúc các em học vui vẻ. Chủ đề : THẤU KÍNH
I/ Thấu kính hội tụ
1/ Đặc điểm thấu kính hội tụ
 2/ Đường truyền của 3 tia đặc biệt qua 
 TKHT: 
 - Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
 - Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng 
 theo phương của tia tới.
 - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song 
 với trục chính. KIỂM TRA BÀI CŨ
1/ Thế nào là hiện tượng khúc xạ ánh sáng? 
Cho vd
 Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt 
này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt 
phân cách giữa hai môi trường, được gọi là hiện tượng khúc 
xạ ánh sáng.
Vd: chiếc đũa để trong ly thủy tinh có chứa nước, nhìn 
ngay mặt nước ta thấy chiếc đũa như bị gãy. KIỂM TRA BÀI CŨ
3/ Nhận xét mối quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ khi 
tia sáng truyền từ môi trường không khí sang nước?
 Khi tia saùng truyeàn töø khoâng khí sang nöôùc thì :
 - Tia khuùc xaï naèm trong maët phaúng tôùi.
 - Goùc khuùc xaï nhoû hôn goùc tôùi. Chủ đề : THẤU KÍNH
- Thấu kính thường làm bằng vật liệu trong suốt 
 (nhựa hoặc thủy tinh), được giới hạn bởi 2 mặt 
 cầu hoặc một mặt phẳng và một mặt cầu. Tia ở giữa truyền thẳng và không bị đổi hướng 
 trùng với trục chính của thấu kính.
C4 Trong ba tia sáng tới thấu kính, tia ở giữa truyền thẳng 
không bị đổi hướng.
 F
 Điểm hội tụ F của chùm tia ló nằm trên trục chính. Hình ảnh biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló:
 -chùm tia tới ở bên phải thấu kính 
 - chùm tia ló ở bên trái thấu kính 
 F O
=> Chùm tia tới song song nhau, chùm tia ló hội tụ tại một điểm Trục chính : -Đường thẳng qua O vuông góc với bề mặt của thấu 
kính gọi là trục chính ( )của thấu kính.
 Quang tâm : Trục chính cắt thấu kính hội tụ tại điểm 0
=> 0 là quang tâm.
 F O
 a)
 F O F’
 b) Đường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu 
 kính hội tụ
 - Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
 O F’
 F
- Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng theo 
 phương của tia tới.
 O F’
 F
 - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.
 O F’
 F Trường hợp 1: Vật ở rất xa thấu kính
 F ? F’
 5 15 25 35
 0cm 10 20 30 40
Trường hợp 2: d > 2f
 2F d F F’
 5 15 25 35 45 55
 0cm 10 20 30 40 50 60
Trường hợp 3: f < d < 2f
 5 15 25 35 45 55
 0cm 810 20 30 40 50 60
 6 • Một điểm sáng nằm ngay 
 trên trục chính, ở rất xa 
 thấu kính, cho ảnh tại tiêu 
 điểm của thấu kính. Chùm 
 tia phát ra từ điểm sáng 
 O
 này chiếu tới mặt thấu kính F F’
 được coi là chùm song Tiêu điểm
 song với trục chính của 
 thấu kính.
 B ảnh
•Vật đặt vuông góc với 
trục chính của thấu kính A’
 A F O F’
cho ảnh cũng vuông góc B’
với trục chính. Vật Muốn dựng ảnh
A’B’ của AB qua thấu
kính(AB vuông góc với B
trục chính của TK, A
nằm trên trục chính), F O F’ A’
chỉ cần dựng ảnh B’ A
của B bằng cách vẽ B'
 B'
đường truyền của hai
tia sáng đặc biệt. Sau
đó từ B’ hạ vuông góc
 F’
xuống trục chính ta có F O
ảnh A’ của A. A’ A
 B
 25 ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI THẤU 
 KÍNH HỘI TỤ
 Ghi chú: d là khoảng cách từ vật đến thấu kính, f =OF 
 Khoảng cách Đặc điểm của ảnh
 từ vật đến thấu 
 Thật hay Cùng chiều hay Lớn hơn hay 
 kính(d)
Lần TN ảo ngược chiều nhỏ hơn vật
 Vật ở rất xa 
 1 TK Ảnh thật Ngược chiều Nhỏ hơn vật
 2 d > 2f Ảnh thật Ngược chiều Nhỏ hơn vật
 3 f < d < 2f Ảnh thật Ngược chiều Lớn hơn vật
 4 d < f Ảnh ảo Cùng chiều Lớn hơn vật
 6 GhÐp mçi phÇn 1,2 ,3... Víi mét phÇn a, b, 
c... ®Ó ®ưîc c©u ®óng
1/ ThÊu kÝnh héi tô lµ a/ cho ¶nh thËt, ngưîc chiÒu 
thÊu kÝnh cã víi vËt.
2/ Mét vËt ®Æt trưíc b/ cïng chiÒu vµ lín h¬n vËt
TKHT ë ngoµi tiªu cù c/ phÇn r×a máng h¬n phÇn 
3/ Mét vËt ®Æt trưíc gi÷a
TKHT ë trong tiªu cù d/ cho ¶nh ¶o, cïng chiÒu vµ 
4/ Mét vËt ®Æt rÊt xa lín h¬n vËt
TKHT e/ cho ¶nh thËt, c¸ch thÊu kÝnh 
5/ ¶nh ¶o t¹o bëi TKHT mét kho¶ng ®óng b»ng tiªu cù.
 f/cïng chiÒu vµ nhá h¬n vËt
§¸p ¸n: 1c ; 2a; 3d ; 4e; 5b ; ỨNG DỤNG CỦA
 THẤU KÍNH HỘI TỤ
Thấu kính hội tụ được dùng làm vật kính của máy 
 ảnh. Chủ đề : THẤU KÍNH
I/ Thấu kính hội tụ
1/ Đặc điểm thấu kính hội tụ
 2/ Đường truyền của 3 tia đặc biệt qua 
 TKHT: 
 - Tia tới song song với trục chính thì tia ló qua tiêu điểm.
 - Tia tới đến quang tâm thì tia ló tiếp tục truyền thẳng 
 theo phương của tia tới.
 - Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló song song 
 với trục chính. Chủ đề : THẤU KÍNH
I/ Thấu kính hội tụ
1/ Đặc điểm thấu kính hội tụ
 (KL 1 trang 17 STL,
 KL 1 trang 19 STL)
 2/ Đường truyền của 3 tia đặc biệt qua 
 TKHT: (KL trang 23 STL)
 3/ Ảnh của một vật trước TKHT: 
 (KL trang 22 STL)