Đề tài Áp dụng Phương pháp dạy học thực hành luyện tập để giải toán có lời văn về Đại lượng Tỷ lệ thuận và đại lượng tỷ lệ nghịch lớp 5

 Ñeà taøi : AÙp duïng PP daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên
 veà Ñaïi löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5
 Lôøi caùm ôn
 Khoaù luaän toát nghieäp naøy ñöôïc söï giuùp ñôõ cuûa Thaày – Coâ giaùo khoa 
Tieåu hoïc Tröôøng Ñaïi Hoïc Sö phaïm Haø Noäi. Nhaát laø Thaày PGS.TS Traàn Dieân 
Hieån ñaõ höôùng daãn taän tình, chæ daãn, ñeå khoaù luaän naøy ñöôïc hoaøn thaønh.
 Cho em gôûi lôøi caûm ôn ñeán toaøn boä thaày giaùo , coâ giaùo ñaõ tröïc tieáp 
giaûng daïy .Nhöõng ngöôøi ñaõ trang bò cho toâi nhöõng kieán thöùc voâ cuøng quyù baùo 
.Ñeán luùc naøy tieåu luaän toát nghieäp ñöôïc hoaøn thaønh xin chaân thaønh caûm ôn taäp 
theå giaùo vieân vaø Ban Giaùm Hieäu Tröôøng tieåu hoïc Caây Döông 2, thò traán Caây 
Döông, huyeän Phuïng Hieäp, tænh Haäu Giang, ñaõ taïo moïi ñieàu kieän thuaän lôïi 
cho toâi hoaø thaønh khoaù luaän naøy. .
 Vì trình ñoä coù haïn, ñieàu kieän veà thôøi gian, laïi laø laàn ñaàu tieân ñöôïc 
nghieân cöùu khoa hoïc neân khoaù luaän naøy seõ coù nhieàu thieáu soùt vaø chöa hôïp lyù. 
Em raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp yù kieán giuùp ñôõ qui baùu cuûa Quí Thaày , 
Coâ, caùc baïn beø ñoàng nghieäp ñeå ñeà taøi ñöôïc hoaøn thieän vaø aùp duïng vaøo thöïc teá 
khi giaûng daïy ñaït hieäu quaû cao nhaát.
Ngöôøi höôùng daãn : PGS.TS. Traàn Dieân Hieån 1 Ngöôøi thöïc hieän : Leâ Thanh Duõ Ñeà taøi : AÙp duïng PP daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên
 veà Ñaïi löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5
 C/.PHAÀN THÖÏC NGHIEÄM 
1/.Muïc ñích thöïc nghieäm
2/.Caùch toå chöùc thöïc nghieäm 
3/.Noäi dung thöïc nghieäm, thôøi gian vaø nôi thöïc nghieäm 
4/.Keát quaû thöïc nghieäm
 D/.PHAÀN KEÁT LUAÄN
 THIEÁT KEÁ BAØI HOÏC THÖÙ NHAÁT
 THIEÁT KEÁ BAØI HOÏC THÖÙ HAI
 PHIEÁU ÑAÙNH GIAÙ TIEÁT DAÏY THÖÙ NHAÁT
 PHIEÁU ÑAÙNH GIAÙ TIEÁT DAÏY THÖÙ HAI
 PHIEÁU BAØI TAÄP
Ngöôøi höôùng daãn : PGS.TS. Traàn Dieân Hieån 3 Ngöôøi thöïc hieän : Leâ Thanh Duõ Ñeà taøi : AÙp duïng PP daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên
 veà Ñaïi löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5
saùch lôùp 5 naêm hoïc 2006 – 2007 môùi ñöôïc ñöa vaøo hoïc loaïi toaùn naøy. Nhöng ôû 
lôùp 5 (Chöông trình caûi caùch ) vaãn coù nhöõng baøi taäp thöïc haønh, baøi taäp naâng 
cao veà toaùn ñieån hình “ ñaïi löôïng tyû leä thuaän vaø tyû leä nghòch “.
 Töø nhöõng lyù do xuaát phaùt treân neân baûn thaân choïn ñeà taøi “ AÙp duïng 
Phöông phaùp daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên veà Ñaïi 
löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5 “
II/.Muïc ñích nghieân cöùu 
 -Tìm hieåu vaø heä thoáng caùc phöông phaùp giaûi toaùn thöôøng duøng ôû tieåu 
hoïc. Ñaëc bieät chuù troïng heä thoáng caùc phöông phaùp giaûi toaùn thöôøng duøng ñeå 
giaûi toaùn ôû baäc tieåu hoïc.
 -Tìm hieåu noäi dung phöông phaùp daïy hoïc toaùn ôû tieåu hoïc, ñaëc bieät chuù 
troïng daïy toaùn giaûi toaùn veà.
 -Tìm hieåu noäi dung chöông trình saùch giaùo khoa toaùn 5, tìm hieåu saâu veà 
caùc phöông phaùp daïy hoïc tích cöïc ñeå daïy giaûi toaùn veà ñaïi löôïng tyû leä thuaän vaø 
tyû leä nghòch ôû lôùp 5 .
 -Ñeà xuaát moät soá bieän phaùp nhaèm caûi tieán caùc tieát daïy giaûi toaùn trong 
vieäc öùng duïng daïy hoïc ñeå daïy giaûi toaùn veà ñaïi löôïng tyû leä thuaän vaø tyû leä 
nghòch ôû lôùp 5, nhaèm goùp phaàn naâng cao chaát löôïng daïy hoïc giaûi toaùn ôû baäc 
tieåu hoïc vaø ôû toaùn lôùp 5.
 -Tìm hieåu caáu truùc chöông trình vaø keá hoaïch daïy hoïc SGK toaùn 5.
 -Tìm hieåu noäi dung vaø phöông phaùp daïy hoïc veà noäi dung vaø phöông 
phaùp daïy hoïc caùc maïch kieán thöùc ôû SGK toaùn 5. Ñeå töø ñoù ñeà xuaát moät soá bieän 
phaùp goùp phaàn naâng cao chaát löôïng daïy vaø hoïc SGK toaùn 5, chuù troïng ñeán PP 
daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên veà Ñaïi löôïng tyû leä thuaän 
vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch maø ñeà taøi ñaõ ñöa ra.
III/.Phöông phaùp nghieân cöùu ñeà taøi 
 -Ñieàu tra thöïc teá caùc giaùo vieân daïy lôùp Naêm vaø hoïc sinh hoïc lôùp Naêm ôû 
tröôøng TH caây Döông 2 – Phuïng Hieäp – Tænh Haäu Giang vaø phöông phaùp daïy 
toaùn lôùp Naêm, chuù troïng veà toaùn ñaïi löôïng tæ leä ( thuaän vaø nghòch ).
 -Ñoïc taøi lieäu, caùc giaùo trình coù lieân quan ñeán vaán ñeà nghieân cöùu.
 -Döï giôø caùc giaùo vieân daïy lôùp Naêm cuûa tröôøng ñeå tìm hieåu veà vieäc daïy 
hoïc giaûi toaùn ñieån hình coù lôøi vaên veà tæ leä thuaän vaø nghòch.
 -Tröïc tieáp daïy 1 tieát veà baøi toaùn ñaïi löôïng tæ leä thuaän ( giaûi baèng 2 caùch 
: Phöông phaùp ruùt veà ñôn vò vaø phöông phaùp tæ soá ) vaø 1 tieát veà toaùn ñaïi löôïng 
tæ leä nghòch ( giaûi baèng 2 caùch : phöông phaùp ruùt veà ñôn vò vaø phöông phaùp tæ 
soá ) cuûa loaïi toaùn naøy.
Ngöôøi höôùng daãn : PGS.TS. Traàn Dieân Hieån 5 Ngöôøi thöïc hieän : Leâ Thanh Duõ Ñeà taøi : AÙp duïng PP daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên
 veà Ñaïi löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5
 B/.PHAÀN NOÄI DUNG 
I/.Phaân tích vò trí taàm quan troïng cuûa maïch kieán thöùc trong chöông trình 
moân toaùn ôû baäc tieåu hoïc
1/.Caáâu truùc chöông trình SGK toaùn 5
 *Lôùp 5 laø lôùp cuoái cuøng ôû tieåu hoïc . Noäi dung moân toaùn lôùp 5 ñaõ ñöôïc 
chænh lyù theo tinh thaàn ñoåi môùi giaùo duïc tieåu hoïc . Saùch giaùo khoa toaùn 5 ñöôïc 
bieân soaïn theo noäi dung ñoù ñöôïc theå hieän theo chuû ñeà lôùn sau ñaây :
 -OÂn taäp vaø boå sung veà soá töï nhieân ( 10 tieát vaø moät tieát kieåm tra ).
 -Phaân soá . Caùc pheùp tính veà phaân soá ( 23 tieát vaø moät tieát kieåm tra ).
 -Soá thaäp phaân caùc pheùp tính veà soá thaäp phaân. ( 48 tieát vaø 3 tieát kieåm tra )
 -Hình hoïc , chu vi , dieän tích vaø theå tích ( 27 tieát vaø 2 tieát kieåm tra ).
 -Soá ño thôøi gian , toaùn chuyeån ñoäng ñeàu ( 14 tieát vaø moät tieát kieåm tra ).
 - OÂn taäp cuoái naêm ( 32 tieát vaø 3 tieát kieåm tra ).
 *Vôùi noäi dung treân toaùn 5 coù vò trí :
 - Heä thoáng hoùa vaø khaùi quaùt hoùa ôû möùc ñoä hoaøn chænh hôn lôùp 4 ñoái vôùi 
caùc kieán thöùc veà soá töï nhieân ( ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa soá töï nhieân , heä thaäp 
phaân caùc pheùp tính tính chaát caùc pheùp tính vaø quy taéc tính , boå sung kieán thöùc 
veà daáu hieäu chia heát cho 2 , 5 , 3 , 9 ) noù môû roäng khaùi nieäm soá töï nhieân sang 
phaân soá vaø soá thaäp phaân , caùch ñoïc vaø vieát boán pheùp tính treân phaân soá , soá 
thaäp phaân .
 - Boå sung vaø heä thoáng hoùa caùc baûng ñôn vò ño ñaïi löôïng thoâng thöôøng, 
trong ñoù caùc baûng ñôn vò ño thôøi gian. Baûng ñôn vò ño khoái löôïng, ño ñoä daøi, 
ño dieän tích, ño theå tích. Caùc ñôn vò ño ñaïi löôïng döôïc vieát döôùi daïng soá töï 
nhieân, phaân soá vaø soá thaäp phaân. Do ñoù caùc pheùp tính treân soá ño ñaïi köôïng, veà 
thöïc chaát laø ñöa veà caùc pheùp tính treân soá töï nhieân, phaân soá vaø soá thaäp phaân .
 - Tieáp tuïc söû duïng caùc bieåu thöùc chöû ñeå khaùi quaùt hoùa baèng coâng thöùc 
chöõ taát caû caùc tính chaát pheùp tính . Caùc quy taéc tính chu vi , dieän tích vaø theå 
tích caùc hình ñaõ hoïc . Giuùp hoïc sinh tieáp tuïc thöïc hieän giaûi phöông trình vaø baát 
phöông trình ñôn giaûn treân phaân soá vaø soá thaäp phaân .
 - Tieáp tuïc cuûng coá kæ naêng giaûi toaùn vaø trình baøy baøi giaûi caøc baøi toaùn 
ñôn toaùn hôïp vôùi caùc soá töï nhieân , phaân soá , soá thaäp phaân , soá ño ñaïi löôïng boå 
sung caùc baøi toaùn veà vaän toác , quaûng ñöôøng , thôøi gian trong chuyeån ñoäng ñeàu
 - Giôùi thieäu nhöõng bieåu töôïng veà chu vi vaø dieän tích hình troøn , veà theå 
tích hình hoäp chöõ nhaät , hình laäp phöông , hình truï , giôùi thieäu quy taéc tính dieän 
tích vaø theå tích caùc hình ñaõ hoïc .
2/.Yeâu caàu veà kieán thöùc – kyõ naêng cuûa moân toaùn lôùp 5 
Ngöôøi höôùng daãn : PGS.TS. Traàn Dieân Hieån 7 Ngöôøi thöïc hieän : Leâ Thanh Duõ Ñeà taøi : AÙp duïng PP daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên
 veà Ñaïi löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5
 -Veà kieán thöùc hình hoïc : coù ñöôïc nhöõng bieåu töôïng ban ñaàu veà caùc hình 
hoïc thöôøng gaëp, coù khaû naêng nhaän daïng, naéêm ñöôïc soá ño ñoä daøi, ñoaïn thaúng, 
chu vi, dieän tích caùc hình ñôn giaûn.
 -Veà ñaïi löôïng : naém ñöôïc teân goïi, teân vieát, kyù hieäu, quan heä giöõa caùc 
ñôn vò cuûa moät ñaïi löôïng, laøm pheùp tính, chuyeån ñoåi ñôn vò vôùi caùc soá ño ñaïi 
löôïng, coù kyõ naêng thöïc haønh ño ñaïi löôïng baèng caùc coâng cuï ño thoâng thöôøng.
 -Veà caùc yeáu toá ñaïi soá : treân cô sôû nhöõng kieán thöùc soá hoïc, bieát duøng chöõ 
thay soá, hình thaønh khaùi nieän bieåu thöùc soá vaø bieåu thöùc chöùa chöõ, naém ñöôïc 
phöông phaùp giaûi caùc phöông trình vaø baát phöông trình phuø hôïp vôùi hoïc sinh 
tieåu hoïc.
 -Veà kyõ naêng giaûi toaùn :
 +Giaûi caùc baøi toaùn coù lôøi vaên , giaûi thaønh thaïo caùc baøi toaùn ñôn, toaùn 
hôïp, giaûi caùc baøi toaùn ñieån hình ôû lôùp 4 vaø lôùp 5. Bieát suy luaän phaân tích, toång 
hôïp khi giaûi toaùn, keát hôïp vôùi döïng sô ñoà toùm taét baøi toaùn, bieát trình baøy baøi 
giaûi.
 +Naém ñöôïc vaø thöïc hieän thaønh thaïo caùc böôùc trong qui trình giaûi toaùn, 
coù thoùi quen giaûi toaùn baèng nhieàu caùch khaùc nhau, töï laäp ñeà toaùn theo yeâu caàu 
roài giaûi.
3/.Yeâu caàu daïy hoïc toaùn 
 Yeâu caàu chung vieäc daïy hoïc toaùn ôû baäc tieåu hoïc laø phaùt trieån tö duy 
toaùn hoïc, boài döôõng phöông phaùp suy luaän, hình thaønh, neàn neáp, phong caùch 
hoïc taäp, laøm vieäc vaø caùc phaåm chaát toát ñeïp qua vieäc thöïc hieän caùc muïc ñích 
daïy hoïc moân toaùn trong moái quan heä höõu cô giöõa 2 maët giaùo döôõng vaø giaùo 
duïc, vöøa daïy kieán thöùc , kyõ naêng toaùn hoïc vöøa quan taâm giaùo duïc nhaân caùch 
cho hoïc sinh.
III/.Daïy hoïc caùc böôùc trong quaù trình giaûi toaùn
 Trong vieäc daïy hoïc sinh giaûi toaùn, giaùo vieân caàn laøm cho hoïc sinh naém 
ñöôïc caùc böôùc caàn thieát cuûa quaù trình giaûi toaùn ôû tieåu hoïc noùi chung vaø lôùp 
Naêm noùi rieâng, coù thoùi quen vaø kyõ naêng thöïc hieän caùc böôùc ñoù. Caùc böôùc naøy 
goàm:
 - Böôùc 1 : Tìm hieåu kyõ ñeà toaùn.
 - Böôùc 2 : Laâïp keá hoaïch giaûi toaùn.
 - Böôùc 3 : Thöïc hieän keá hoaïch giaûi.
 - Böôùc 4 : Kieåm tra lôøi giaûi.
Ngöôøi höôùng daãn : PGS.TS. Traàn Dieân Hieån 9 Ngöôøi thöïc hieän : Leâ Thanh Duõ Ñeà taøi : AÙp duïng PP daïy hoïc thöïc haønh luyeän taäp ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên
 veà Ñaïi löôïng Tyû leä thuaän vaø ñaïi löôïng tyû leä nghòch lôùp 5
 3- Thöïc hieän keá hoaïch giaûi :
 -Treân cô sôû suy luaän trong böôùc laäp keá hoaïch giaûi, giaùo vieân giuùp hoïc 
sinh coù theå tieán haønh thöïc hieän pheùp tính giaûi baøi toaùn theo chieàu cuûa quaù 
trình suy luaän theo phöông phaùp toång hôïp vaø trình baøy baøi giaûi.
 -Theo qui ñònh hieän nay, hình thöùc trình baøy baøi giaûi coù nhöõng löu yù sau 
:
 +Caâu lôøi giaûi phaûi ñöôïc ghi döôùi daïng caâu khaúng ñònh, ví duï nhö: 
 Dieän tích thöûa ruoäng hình chöõ nhaät laø :
 30 15 = 450 ( m2 )
 +Khoâng ghi : Tính dieän tích thöûa ruoäng, hay tìm dieän tích thöûa ruoäng 
hình chöõ nhaät, vì ñoù khoâng phaûi laø caâu khaúng ñònh.
 +Ghi pheùp tính giaûi vôùi hö soá ( khoâng coù ñôn vò keøm theo ), cuoái cuøng 
môû ngoaëc ñôn ghi ñôn vò sau keát quaû.
 +Khoâng ñöôïc duøng pheùp tính goäp trong baøi giaûi neáu nhö khoâng coù qui 
taéc hay coâng thöùc cho pheùp tính goäp.
 +Chæ yeâu caàu vieát pheùp tính trong baøi giaûi theo haøng ngang, khoâng caàn 
trình baøy theâm pheùp tính giaûi theo kieåu tính doïc trong baøi giaûi.
 4. Kieåm tra lôøi giaûi vaø ñaùnh giaù caùch giaûi :
 Kieåm tra lôøi giaûi laø yeâu caàu khoâng theå thieáu khi giaûi toaùn
 +Ñoái vôùi hoïc sinh, caàn höôùng daãn vieäc laøm naøy phaûi thaønh thoùi quen 
trong quaù trình giaûi toaùn vaø sau khi giaûi toaùn, coù keát quaû. Noù bao goàm vieäc raø 
soaùt söï chính xaùc cuûa caùc pheùp tính, söï chính xaùc cuûa caùc laäp luaän giaûi toaùn vaø 
tính ñaày ñuû cuûa baøi giaûi.
 +Ñaùnh giaù caùch giaûi cuõng laø yeâu caàu caàn thieát khi giaûi xong moät baøi 
toaùn. Vì moãi baøi toaùn coù theå coù nhieàu caùch giaûi , taïo thoùi quen cho hoïc sinh 
giaûi ñöôïc nhieàu caùch vaø kieåm tra laïi baøi toaùn ñaõ giaûi , giuùp hoïc sinh coù kyõ 
naêng giaûi toaùn ñöôïc naâng cao.
III/.Tìm hieåu noäi dung vaø caùc phöông phaùp daïy hoïc thöïc haønh , luyeän taäp 
ñeå giaûi toaùn coù lôøi vaên veà Ñaïi löôïng tyû leä thuaän vaø tyû leä nghòch 
 -Ñaïi löôïng tæ leä thuaän laø khi bieát hai ñaïi löôïng laø tæ leä thuaän vôùi nhau khi 
giaù trò cuûa ñaïi löôïng naøy taêng leân ( hay giaûm ñi ) bao nhieâu laàn thì giaù trò 
töông öùng cuûa ñaïi löôïng kia cuõng taêng leân ( hoaëc giaûm ñi ) baáy nhieâu laàn.
 -Ñaïi löôïng tæ leä nghòch laø khi bieát hai ñaïi löôïng tæ leä nghòch vôùi nhau khi 
bieát giaù trò cuûa ñaïi löôïng naøy taêng leân ( hay giaûm ñi ) bao nhieâu laàn thì giaù trò 
töông öùng cuûa ñaïi löôïng kia laïi giaûm ñi ( hay taêng leân ) baáy nhieâu laàn.
Ngöôøi höôùng daãn : PGS.TS. Traàn Dieân Hieån 11 Ngöôøi thöïc hieän : Leâ Thanh Duõ