Giáo án môn Ngữ văn Lớp 6 - Tuần 21, Tiết 77: Văn bản: Sông nước Cà Mau

 Ngữ văn 6 tuần 21
Tuần 21 Tiết: 77 Văn bản: SÔNG NƯỚC CÀ MAU 
 (Đoàn Giỏi) 
Mục tiêu cần đạt: Các em cần nắm được
 Tác giả và tác phẩm văn học hiện đại Đất rừng phương Nam. Hiểu và cảm 
nhận được sự phong phú và độc đáo vẻ đẹp của thiên nhiên sông nước Cà Mau và 
cuộc sống con người một vùng đất phương Nam. Qua đó thấy được tình cảm gắn 
bó của tác giả đối với vùng đất này. Thấy được tác dụng của một số biện pháp 
nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích.
 Nội dung ghi vào vở Hệ thống câu hỏi và gợi ý trả lời
 Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): 
I. Tìm hiểu chung :
 Bài văn miêu tả cảnh sông nước vùng Cà Mau ở 
1.Tìm hiểu tác giả, tác phẩm: cực nam Tổ quốc từ xa đến gần, từ khái quát đến 
 a. Tác giả: cụ thể.
(1925 – 1989) quê ở tỉnh Tiền Bố cục:
Giang.
 - Đoạn 1 (Từ đầu ... màu xanh đơn điệu ) : Cảm 
b. Tác phẩm:
 tưởng chung về thiên nhiên.
 Được trích từ chương XVIII của 
truyện “Đất rừng Phương Nam” - Đoạn 2 (tiếp ... khói sóng ban mai) : Miêu tả 
 kênh, rạch, con sông Năm Căn.
2. Đọc và tìm hiểu chú thích: ( 
Xem Sách) - Đoạn 3 (còn lại) : Vẻ đẹp chợ Năm Căn.
 Người miêu tả quan sát là nhân vật “tôi” - ngồi 
II. Đọc- hiểu văn bản: trên thuyền, một vị trí quan sát rất thuận lợi, bao 
 quát được toàn bộ khung cảnh.
1. Ấn tượng chung ban đầu về Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Cà Mau:
 Trong đoạn 1, ấn tượng ban đầu bao trùm : đó là 
 ấn tượng choáng ngợp, khi mà âm thanh... ru ngủ 
-Một không gian rộng lớn mênh thính giác, khi mệt mỏi và đuối dần đi... thị giác. 
mông với: Ấn tượng ấy được cảm nhận qua thị giác, thính 
- Sông ngòi, kênh rạch bủa giăng giác và vị giác.
chi chít.
- Bao trùm một màu xanh của Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
 Trường THCS An Hiệp Năm học: 2019 - 2020 Ngữ văn 6 tuần 21
nước. lưới, thuyền buôn, cây cối trù phú, nhà bè ban 
 + Sự đa dạng về màu sắc, trang đêm,...
phục, tiếng nói. - Sinh hoạt : họp chợ trên sông, mỗi con thuyền 
 một nét riêng biệt, ...
 - Con người : những cô gái Hoa kiều, người Chà 
4. Nghệ thuật: Châu Giang, bà cụ người Miên,...
- Miêu tả từ bao quát đến cụ thể.
 Câu 6 (trang 22 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Lựa chọn từ ngữ gợi hình, kết 
hợp với các phép tu từ. Qua bài văn, có thể cảm nhận được vẻ đẹp thiên 
 nhiên hoang dã, hùng vĩ, con người và sinh hoạt 
- Sử dụng ngôn ngữ địa phương.
 độc đáo vùng sông nước Cà Mau.
- Kết hợp miêu tả và thuyết minh.
* Ghi nhớ
 (Xem Sgk/23)
.
Học sinh hoàn thành bài tập sau:
 Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Đoạn văn tham khảo :
 Đọc “Sông nước Cà Mau”, ta như được phiêu lưu đến một thế giới rộng lớn 
 phủ sắc xanh, mây trời xanh, nước xanh, chung quanh những khu rừng bất tận 
 xanh. Rồi những con sông, kênh rạch chằng chịt. Đi qua những con sông, con 
 rạch, thấy những loài động vật, cây cối lạ lẫm, hoang dã, vừa thấy sợ lại vừa thấy 
 hay. Nét độc đáo ở đây phải nói tới khu chợ Năm Căn tấp nập, trù phú, đầy sức 
 sống, con người lại mộc mạc, thân thiện. Vùng đất cực nam của tổ quốc ta sao mà 
 đẹp thế.
 Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
 Một vài nét chính khi giới thiệu về con sông quê hương :
 - Thiên nhiên : dòng nước, bờ sông, rặng cây,...
 - Con người và sinh hoạt : người dân, chèo thuyền, bắt cá,..
 Trường THCS An Hiệp Năm học: 2019 - 2020 Ngữ văn 6 tuần 21
* Ghi nhớ 2:(Xem Sgk/25) Rừng dựng lên như hai 
 đước cao ngất dãyvô 
 tận
 Con mèo to hơn cả con hổ
 vằn vào 
 tranh
 Câu 2 (trang 25 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
 Một số từ so sánh khác : là, như là, giống 
 như, tựa như là, bao nhiêu... bấy nhiêu,...
 Câu 3 (trang 25 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Nét 
 đặc biệt :
 a. Dấu hai chấm (:) đóng vai trò là từ so sánh.
 b. Đảo vị trí hai vế : Vế A đứng sau vế B.
Học sinh hoàn thành bài tập sau:
Câu 1 (trang 25 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
 a. So sánh đồng loại
 + người - người : Thầy thuốc như mẹ hiền.
 + vật - vật : Tổ quốc tôi như một con tàu (Xuân Diệu).
 b. So sánh khác loại
 + vật - người : Thân em như tấm lụa đào(Ca dao).
 + cụ thể - trừu tượng : Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng (Trần Đăng 
 Khoa).
 Câu 2 (trang 26 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
 Trường THCS An Hiệp Năm học: 2019 - 2020 Ngữ văn 6 tuần 21
Tiết: 79, 80 QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG VÀ NHẬN XÉT 
 TRONG VĂN MIÊU TẢ 
 Mục tiêu cần đạt: Các em cần nắm được
 Nắm được một số thao tác cơ bản cần thiết cho việc viết văn miêu tả: quan sát, 
tưởng tượng, nhận xét, so sánh.Mối quan hệ trực tiếp của quan sát, tưởng tượng, so 
sánh và nhận xét trong văn miêu tả. Thấy được vai trò và tác dụng của quan sát, 
tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả.
 Nội dung ghi vào vở Hệ thống câu hỏi và gợi ý trả lời
 Câu 1 (trang 27 sgk Ngữ văn 6 tập 2): đọc đoạn trích
I. Quan sát, tưởng 
 Câu 2 (trang 27 sgk Ngữ văn 6 tập 2):
tượng, so sánh và nhận 
xét trong văn miêu tả a, Đoạn 1: Dế Choắt gầy gò, ốm yếu, đáng thương
Đọc các đoạn văn: Đoạn 2: Cảnh tượng thiên nhiên thơ mộng, hùng vĩ của vùng 
 sông nước Cà Mau
- Đoạn 1: Đoạn 3: Vẻ đẹp và sức sống trỗi dậy của cây gạo
 Chàng Dế Choắt gầy, 
 b, Những từ ngữ, hình ảnh nổi bật:
ốm, đáng thương.
 - Đoạn 1: gầy gò, lêu nghêu, bè bè, nặng nề, ngẩn ngẩn, ngơ 
 ngơ...
- Đoạn 2: - Đoạn 2: bủa giăng chi chít, mạng nhện, trời xanh, nước xanh, 
Thiên nhiên hùng vĩ rì rào bất tận, mênh mông, ầm ầm
giàu sức sống Cà Mau - Đoạn 3: chim ríu rít, tháp đèn khổng lồ, ngàn ngọn lửa, ngàn 
nhiều kênh rạch, sông ánh nến trong xanh...
ngòi đặc biệt là dòng => Người viết cần năng lực quan sát tỉ mỉ, tưởng tượng phong 
sông Năm Căn. phú, so sánh, nhận xét chính xác, đa dạng...
- Đoạn 3: c, Câu văn có sự liên tưởng, so sánh độc đáo
 Tả cảnh mùa xuân đẹp, 
 - “Cái chàng Dế Choắt... như một gã nghiện thuốc phiện”; “Đã 
vui, náo nức như ngày 
 thanh niên... như người cởi trần mặc áo gi-lê”
hội
 - “...kênh rạch chằng chịt như mạng nhện”; “ cá nước bơi...như 
 người bơi ếch”; “rừng đước...cao ngất như hai dãy trường 
 Trường THCS An Hiệp Năm học: 2019 - 2020 Ngữ văn 6 tuần 21
- Hình ảnh và màu sắc mang nét cổ kính, trầm tư.
Bài 2 (trang 29 sgk Ngữ văn 6 tập 2):
Hình ảnh miêu tả chú Dế Mèn thân hình đẹp, cường tráng:
 + Rung rinh màu nâu bóng mỡ
 + Đầu to nổi tảng rất bướng
 + Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp
 + Sợi râu dài, uốn cong hết sức hùng dũng
- Tính tình, điệu bộ của Mèn:
 + Trịnh trọng, khoan thai.
 + Hùng dũng
 + Rất bướng
Bài 3 (trang 29 skg ngữ văn 6 tập 2):
Đặc điểm về phòng học của em:
- Không gian phòng học rộng rãi, thoáng mát
 + Màu sơn tường là tím ánh hồng
 + Có 2 cửa sổ kính, rèm treo cửa màu kem tươi
 + Giá đựng sách treo tường ngăn nắp
 + Góc học tập gần ngay cửa sổ
 + Bên cạnh bàn học là chiếc giường tầng
Điểm nổi bật nhất trong căn phòng:
 + Có nhiều cuốn sách thú vị
 + Trên tường có trang trí
 + Trên bậu cửa sổ và giá đựng sách đều có cây xanh
 Trường THCS An Hiệp Năm học: 2019 - 2020