Giáo án Ngữ Văn Lớp 7 - Chủ đề: Chương trình địa phương (Phần Văn- Tập làm văn)

 CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA PHÖÔNG
 (PHAÀN VAÊN- TAÄP LAØM VAÊN)
 A. Muïc tieâu caàn ñaït
 Giuùp HS:
 - Bieát caùch söu taàm ca dao, tuïc ngöõ theo chuû ñeà. 
 - Taêng theâm hieåu bieát vaø tình caûm gaén boù vôùi ñòa phöông; queâ höông cuûa mình. 
B. Chuaån bò
 - GV: Giaùo aùn, saùch tham khaûo
 - HS: Baøi soaïn, SGK
C. Tieán trình leân lôùp
 1. Oån ñònh lôùp
 2. Kieåm tra baøi cuõ:Kieåm tra phaàn chuaån bò ôû nhaø cuûa HS.
 3. Baøi môùi 
 a)Giôùi thieäu baøi: Kho taøng VHDG phong phuù cuûa VN ñöôïc hình thaønh töø söï truyeàn 
mieäng laâu ñôøi cuûa nhaân daân ta trong ñoù bao goàm ca dao, daân ca, thaønh ngöõ, tuïc ngöõ maø 
chuùng ta ñaõ tìm hieåu. Tieát hoïc hoâm nay seõ taïo ñieàu kieän ñeå caùc em theå hieän söï hieåu bieát saâu 
roäng cuûa mình veà kho taøng vaên hoïc phong phuù naøy baèng vieäc söu taàm, chaét loïc nhöõng caâu ca 
dao, tuïc ngöõ, daân ca, thaønh ngöõ maø em tìm hieåu qua nhöõng ngöôøi ñòa phöông veà chuû ñeà: ñòa 
danh, di tích, danh lam, thaéng caûnh 
 b)Tieán trình hoaït ñoäng
I. Nội dung thực hiện.
Hoaït ñoäng 1: GV höôùng daãn HS söu taàm ca dao, tuïc ngöõ ở địa phương mình ( tên riêng địa 
phương, di tích, thắng cảnh, danh nhân, sự tích.)
Hoaït ñoäng 2: 
-HS hoaït ñoäng theo nhoùm( 4 nhoùm/ lôùp)
-Moãi nhoùm söu taàm khoaûng 20 caâu tuïc ngöõ, ca dao, daân ca, thaønh ngöõ löu haønh ôû ñòa phöông 
mình.
II.Phương pháp thực hiện.
Hoaït ñoäng 1: Cách sưu tầm.
 Hỏi cha mẹ, ông bà, người địa phương.
 Hoaït ñoäng 2 .Chép sách báo.
- Ca dao tục ngữ ca ngợi về Thành phố Hồ Chí Minh.
 - Chợ Bến Thành dời đổi 
Người ở đời sao khỏi hợp tan 
Xa gần giữ nghĩa tào khang 
Chớ ham nơi quyền quý mà đá vàng xa nhaụ 
- Chợ bến Thành kẻ lui người tới - Đất Sài Gòn nam thanh nữ tú 
Cột cờ Thủ Ngữ thật là cao 
Vì thương anh em vàng võ má đào 
Em tìm khắp chốn nhưng nào thấy anh 
- Chợ Sài Gòn cẩn đá 
Chợ Rạch Giá cẩn xi mon 
Giã em ở lại vuông tròn 
Anh về xứ sở không còn vô ra 
- Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc 
Gió nào độc bằng gió Gò Công 
Nổi một trận giông lạc vợ mất chồng 
Đêm nằm nghĩ lại phật phồng lá gan 
- Gò Công anh dũng tuyệt vời 
Ông Trương "Đám lá tối trời" đánh Tây 
- Ai về Bà điểm Hốc Môn 
Hỏi thăm người ấy có còn hay không 
Để tôi kiếm sợi chỉ hồng 
Nhờ ông Tơ bà Nguyệt kết vợ chồng đôi ta
- Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ
Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ, ngọn lu
Anh về anh học chữ nhu
Chín trăng em đợi mười thu em cũng chờ
- Nhà Bè nước chảy chia hai
Ai Về Gia Định Đồng Nai thì về
- Đường Sài Gòn cây to bóng mát,
Đường Chợ Lớn hạt cát nhỏ dễ đi.
- Anh ngồi quạt quán Bến Thành,
Nghe em có chốn anh đành quăng om!
Anh ngồi quạt quán Bà Hom,
Hành khách chẳng có, đá om quăng lò.
- Chợ Sài Gòn đèn xanh, đèn đỏ,
Anh coi không tỏ, anh ngỡ đèn tàu.
Lấy anh em đâu kể sang giàu, CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA PHÖÔNG
 (PHAÀN VAÊN- TAÄP LAØM VAÊN)TT
A.Muïc tieâu caàn ñaït
 Giuùp HS:
 - Bieát caùch söu taàm ca dao, tuïc ngöõ theo chuû ñeà 
 - Taêng theâm hieåu bieát vaø tình caûm gaén boù vôùi ñòa phöông; queâ höông cuûa mình 
B. Chuaån bò
 - GV: Giaùo aùn, saùch tham khaûo
 - HS: Baøi soaïn, SGK
C. Tieán trình leân lôùp
 1. Oån ñònh lôùp
 2. Kieåm tra baøi cuõ:Kieåm tra phaàn chuaån bò ôû nhaø cuûa HS
 3. Baøi môùi 
 a)Giôùi thieäu baøi: Kho taøng VHDG phong phuù cuûa VN ñöôïc hình thaønh töø söï truyeàn 
mieäng laâu ñôøi cuûa nhaân daân ta trong ñoù bao goàm ca dao, daân ca, thaønh ngöõ, tuïc ngöõ maø 
chuùng ta ñaõ tìm hieåu. Tieát hoïc hoâm nay seõ taïo ñieàu kieän ñeå caùc em theå hieän söï hieåu bieát saâu 
roäng cuûa mình veà kho taøng vaên hoïc phong phuù naøy baèng vieäc söu taàm, chaét loïc nhöõng caâu ca 
dao, tuïc ngöõ, daân ca, thaønh ngöõ maø em tìm hieåu qua nhöõng ngöôøi ñòa phöông veà chuû ñeà: ñòa 
danh, di tích, danh lam, thaéng caûnh 
 b)Tieán trình hoaït ñoäng.
Hoaït ñoäng 1: GV höôùng daãn HS söu taàm ca dao, tuïc ngöõ.
- Ñoïc saùch baùo ôû ñòa phöông.
- Hoûi cha meï, oâng baø, ngöôøi ñòa phöông.
 Hoạt động 2:
-HS hoaït ñoäng theo nhoùm( 4 nhoùm/ lôùp)
-Moãi nhoùm söu taàm khoaûng 20 caâu tuïc ngöõ, ca dao, daân ca, thaønh ngöõ 
 Hoạt động 3:
HS sưu tầm những câu ca dao, dân ca, tục ngữ về (Thành phố Hồ Chí Minh):
 - Cúc mọc bờ ao kêu bằng cúc thủy,
Chợ Sài gòn xa, chợ Mỹ cũng xa.
Viết thư thăm hết mọi nhà,
Trước thăm phụ mẫu sau là thăm em.
 - Anh coi không tỏ, anh ngỡ đèn tàu.
Lấy anh em đâu kể sang giàu,
Rau dưa mắm muối có nơi nào hơn em.
 - Mười giờ tàu lại Bến Thành, “Đường vô xứ Nghệ quanh quanh
4 Nghệ An
 Đường ra Hà Nội như tranh vẽ rồng”
 Đường về xứ Lạng mù xa
 Có về Hà Nội với ta thì về
 Đường thủy thì tiện thuyền bè
 Đường bộ cứ bến Bồ Đề mà sang”
 ‘Ai đi trẩy hội chùa Hương
 Làm ơn gặp khách thập phương hỏi giùm
 Mớ rau sắng, quả mơ non
 Mơ chua sắng ngọt, biết còn thương chăng?”
5 Hà Nội “Ngày xuân cái én xôn xao
 Con công cái bán ra vào chùa Hương
 Chim đón lối, vượn đưa đường
 Nam mô đức Phật bốn phương chùa này”.
 “Hà Nội ba mươi sáu phố phường
 Hàng Gai, hàng Đường, hàng Muối trắng tinh
 Từ ngày ta phải lòng mình
 Bác mẹ đi rình đã mấy mươi phen
 Làm quen chẳng được nên quen
 Làm bạn mất bạn ai đền công cho”
 “Trên trời có đám mây xanh
 Ở giữa mây trắng, chung quanh mây vàng
 Ước gì anh lấy được nàng
6 Bắc Ninh
 Để anh mua gạch Bát Tràng về xây
 Xây dọc rồi lại xây ngang
 Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân”.
 “Xây Hà Trung mạch phạn
 Ngự lĩnh kê thang (Huế)
 (Cơm nếp Hà Trung
7 Thanh Hóa Cháo gà núi Ngự)”Ai về nhớ vải Đinh Hòa
 Nhớ cau Hổ Bái, nhớ cà Đan Nê
 Nhớ dừa Quảng Hán, Lựu khê
 Nhớ cơm chợ Bản, thịt dê Quán Lào Rượu thơm Tam kỳ”
 “Cô gái làng Son
 Không bằng tô don Vạn Tường”.
 “Ai về Quảng Ngãi quê ta
 Mía ngon, đường ngọt, trắng ngà dễ ăn
 Mạch nha, đường phổi, đường phèn
 Kẹo gương thơm ngọt ăn quen lại ghiền”
 “Mứt gừng Đức Phổ
 Quảng 
14 Bánh nổ Nghĩa Hành
 Ngãi
 Đậu xanh Sơn Tịnh”.
 “Mạch nha Thi Phổ
 Bánh nổ Thu Xà
 Muốn ăn chà là
 Lên núi Định Cương”
 “Gỏi chính Châu Trúc
 Bánh tráng Tam quan
 Nón lá Gò Găng
 Nem chua chợ Huyện”
 “Công đâu công uổng công thừa
 Công đâu gánh nước tưới dừa Tam Quan”
 “Muốn ăn bánh ít lá gai
 Lấy chồng Bình Định sợ dài đường đi”
15 Bình Định
 “Quảng Nam nổi tiếng bòn bon
 Chả viên Bình Định vừa ngon vừa lành
 Chín mùi da vẫn còn xanh
 Mùi thơm cơm nếp, vị thanh đường phèn”
 “Bình Định có núi Vọng Phu
 Có đầm Thị Nại, có cù lao Xanh
 Em về Bình Định cùng anh
 Được ăn bí đỏ nấu canh nước dừa”
16 Phú Yên “Xoài đá trắng Ai về Gia Định, Đồng Nai thì về”
 “Biên Hòa có bưởi Thanh Trà
 Thủ Đức nem nướng, Điện Bà Tây Ninh.”
 “Chợ Sài Gòn cẩn đá
 Chợ Rạch Giá cẩn xi măng
 Giã em xứ sở vuông tròn
 Anh về xứ sở không còn ra vô.”
 “Trúc mọc bờ ao kêu bằng trúc thủy
 Chợ Sài Gòn xa, chợ Mỹ cũng xa.
 Viết thư thăm hết mọi nhà
 Trước thăm phụ mẫu sau là thăm em”
 “Chợ Sài Gòn đèn xanh đèn đỏ
 Anh coi không tỏ anh ngỡ đèn tàu
 Lấy anh em đâu kể sang giàu
 Rau dưa mắm muối có nơi nào hơn em.”
 “Anh ngồi quạt quán Bến Thành
 Nghe em có chốn anh đành quăng om!
 Anh ngồi quạt quán Bà Hom
 Hành khách chẳng có, đá om quăng lò.”
 “Đất Bình Dương vốn thật quê chàng
 Bình Lánh nơi thành thị tìm đàng du sơn
20
 Dương Xuân xanh hai tám tuổi tròn
 Hoa còn ẩn nhụy, chờ bình đơm bông.”
 “Ăn bưởi thì hãy đến đây
 Vào mùa bưởi chín, vàng cây trĩu cành
 Ngọt hơn quít mật, cam sành
 Biên Hòa có bưởi trứ danh tiếng đồn”
 “Biên Hòa bưởi chẳng đắng the
 Ăn vào ngọt lịm như chè đậu xanh.”
 “Chim bay về núi Biên Hòa
21 Đồng Nai
 Chồng đây vợ đó ai mà muốn xa”
 “Ai ơi về Đại Phố Châu
 Thăm núi Châu Thới, thăm cầu Đồng Nai.’
 “Đồng Nai gạo trắng nước trong
 Ai đi đến đó thời không muốn về”
 “Đồng Nai nước ngọt gió hiền
 Biên Hùng muôn thuở tiếng truyền an vui” Phải dè năm ngoái cưới em cho rồi
 Ngã tư chợ Gạo nước hồi
 Tui chồng mình vợ còn chờ đợi ai.”
 “Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh
 Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm”
 “Muốn ăn bông súng mắm kho
 Thì vô Đồng Tháp ăn no đã thèm”
 “Tháp Mười nước mặn đồng chua
 Nửa mùa nắng cháy, nửa mùa nước dâng.”
 “Tháp Mười sinh nghiệp phèn chua
 Hổ mây, cá sấu thi đua vẫy vùng”
25 Đồng Tháp
 “Ai ơi về miệt Tháp Mười
 Cá tôm sẳn bắt, lúa trời sẳn ăn.”
 “Đèn nào sáng bằng đèn Sa Đéc
 Gái nào đẹp bằng gái Nha Mân
 Anh thả ghe câu lên xuống mấy lần
 Thương em đứt ruột, nhưng tới gần lại run.”
 “Nem Lai Vung vừa chua vừa ngọt
 Quít Lai Vung võ đỏ ruột hồng”
 “Cần Thơ gạo trắng nước trong
 Ai đi đến đó thời không muốn về”
 “Đất Cần Thơ nam thanh nữ tú
 Đất Rạch Giá vượn hú chim kêu
26 Cần Thơ Quản chi nắng sớm mưa chiều
 Lên voi xuống vịnh cũng trèo thăm em.”
 “Cần Thơ là tỉnh, Cao Lãnh là quê
 Anh đi lục tỉnh bốn bề
 Mãi lo buôn bán không về thăm em.”
 “Lục tỉnh có hạt Ba Xuyên
 Bạc Liêu chữ đặt, bình yên dân rày
 Mâu Thìn vốn thiệt năm nay
 Một ngàn hai tám, tiếng rày nổi vang.
 Phong Thạnh vốn thiệt tên làng
27 Bạc Liêu
 Giá Rai là quận, chợ làng kêu chung.
 Anh em Mười Chức công khùng
 Bị tranh điền thổ, rùng rùng thác oan”
 “Bạc Liêu nước chảy lờ đờ
 Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu.”
28 Kiên “Vịt nằm bờ mía rỉa lông