Module bồi dưỡng thường xuyên cấp THCS - Phần 24: Kĩ thuật kiểm tra, đánh giá trong dạy học

 TRẦN THỊ TUYẾT OANH 
 Module THCS 24: Kĩ thuật kiểm tra, đánh giá 
 trong dạy học 
Module THCS 24 
 KÜ THUËT KIÓM TRA, 
 §¸NH GI¸ 
 TRONG D¹Y HäC 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 41
 C. NỘI DUNG 
Nội dung 1 
 CÁC K THUT KIM TRA, ÁNH GIÁ NH KÌ KT QU HC TP 
 CA HC SINH 
I. MC TIÊU 
 Sau khi hc xong module này, hc viên s: 
 — Nm c các k thut kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh 
 THCS c thc hin trong kim tra, ánh giá nh kì và kim tra, ánh 
 giá tng kt. 
 — S dng thành tho các k thut kim tra, ánh giá  ánh giá kt qu 
 hc tp ca hc sinh. 
 — Có thái  tích cc trong vic bi dng nâng cao nng lc s dng các 
 k thut kim tra, ánh giá phù hp vi i tng và môn hc c th. 
II. CÁC HOT NG 
Hot ng 1: Thit lp các bc c th  xây dng mt  kim tra 
 cho môn hc c th. 
 Da vào hiu bit và kinh nghim thc tin ca mình, bn hãy nh li và 
 vit ra suy ngh ca mình  thc hin mt s yêu cu sau: 
 * Hãy ch ra nhng hn ch ca vic xây dng  kim tra hin nay. 
 * Nêu các bc xây dng  kim tra và vai trò ca mi bc. 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 43
 mt cp hc nên ngi biên son  kim tra cn cn c vào mc ích, 
 yêu cu c th ca vic kim tra, cn c vào chun kin thc k nng ca 
 chng trình và thc t hc tp ca hc sinh  xây dng mc ích ca 
  kim tra cho phù hp. 
— Bc 2. Xác nh hình thc  kim tra. 
  kim tra (vit) có các hình thc sau: 
+  kim tra t lun; 
+  kim tra trc nghim khách quan; 
+  kim tra kt hp c hai hình thc trên: có c câu hi dng t lun và 
 câu hi dng trc nghim khách quan. 
 Mi hình thc u có u im và hn ch riêng nên cn kt hp mt 
 cách hp lí các hình thc sao cho phù hp vi ni dung kim tra và c 
 trng môn hc  nâng cao hiu qu, to iu kin  ánh giá kt qu 
 hc tp ca hc sinh chính xác hn. 
 Nu  kim tra kt hp hai hình thc thì nên có nhiu phiên bn  khác 
 nhau hoc cho hc sinh làm bài kim tra phn trc nghim khách quan 
 c lp vi vic làm bài kim tra phn t lun: làm phn trc nghim 
 khách quan trc, thu bài ri mi cho hc sinh làm phn t lun. 
— Bc 3. Thit lp ma trn  kim tra (bng mô t tiêu chí ca  kim tra). 
 Lp mt bng có hai chiu, mt chiu là ni dung hay mch kin thc, k 
 nng chính cn ánh giá, mt chiu là các cp  nhn thc ca hc 
 sinh theo các cp : nhn bit, thông hiu và vn dng (gm có vn 
 dng  cp  thp và vn dng  cp  cao). 
 Trong mi ô là chun kin thc, k nng chng trình cn ánh giá, t l 
 % s im, s lng câu hi và tng s im ca các câu hi. 
 S lng câu hi ca tng ô ph thuc vào mc  quan trng ca mi 
 chun cn ánh giá, lng thi gian làm bài kim tra và trng s im 
 quy nh cho tng mch kin thc, tng cp  nhn thc. 
— Bc 4. Biên son câu hi theo ma trn. 
 Vic biên son câu hi theo ma trn cn m bo nguyên tc: loi câu hi, 
 s câu hi và ni dung câu hi do ma trn  quy nh, mi câu hi trc 
 nghim khách quan ch kim tra mt chun hoc mt vn , khái nim. 
— Bc 5. Xây dng hng dn chm (áp án) và thang im. 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 45
 * Thit lp bng ma trn cho  kim tra theo bng sau: 
 KHUNG MA TRN  KIM TRA 
 (Dùng cho loi  kim tra t lun hoc trc nghim khách quan ) 
 Cp  Vn dng 
 Nhn Thông 
 Cng 
 bit hiu Cp  Cp  
Tên ch  thp cao 
(ni dung, 
chng) 
Ch  1 S câu S câu S câu S câu S câu 
 S im S im S im S im ... im 
 = ... % 
Ch  2 S câu S câu S câu S câu S câu 
 S im S im S im S im ... im 
 = ... % 
............. 
Ch  n S câu S câu S câu S câu S câu 
 S im S im S im S im ... im 
 = ... % 
Tng s câu S câu S câu S câu S câu 
Tng s im S im S im S im S im 
T l % % % % 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 47
 Bn hãy c nhng thông tin di ây  hiu rõ hn v k thut xác 
 nh mc ích kim tra, ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh. 
Thông tin phn hi 
 * Xác nh yêu cu cn t c ca ni dung kim tra 
 Xác nh theo các cp : bit, hiu, áp dng, giáo viên phi cn c vào 
 h thng các chun kin thc, k nng c quy nh trong chng trình 
 ca môn hc  mô t yêu cu cn t theo các cp  ca t duy. Các 
 cp  ca t duy thông thng cn c ánh giá nh: 
 — Nhn bit: là mc  thp nht, ch yu là ghi nh và nhc li c 
 nhng gì ã c hc trc ây, yêu cu nh li hay nhn thc li các s 
 kin, các thut ng, các quy c, các nguyên tc, các quy lut, các c 
 trng..., không cn gii thích nhng thông tin thu c. ng t mô t 
 yêu cu cn t  cp  này thng bao gm các ng t: nhn bit 
 c, nêu c, phát biu c, vit c, lit kê c,... 
 — Thông hiu: bao gm c bit nhng  mc  cao hn, òi hi bit c 
 c ý ngha ca tri thc, liên h chúng vi nhng gì ã hc, ã bit. Hiu 
 c th hin  ba dng: Th nht là có th truyn t li thông tin thu 
 nhn c bng các thut ng khác hay bng mt hình thc khác ca 
 thông tin; Th hai là khi a ra mt thông tin, có th nm vng c ý 
 tng chính có trong thông tin ó, ng thi hiu c mi liên h bên 
 trong gia chúng. Có th sp xp li ý tng thành mt dng mi, nó bao 
 gm kh nng nhn ra nhng cái c bn và phân bit chúng vi cái khác; 
 Th ba là có kh nng a ra nhng kt lun bng s suy lun, kh nng 
 tiên oán, nó bao gm vic ánh giá hay d oán da trên s hiu bit 
 khuynh hng hay iu kin c mô t trong thông tin, bao gm các 
 phán oán v cái tng th, t vic mô t rõ mt mu hay ngc li phán 
 oán v mt mu mà thông tin mô t cái tng th. Ni dung th hin  
 vic thông hiu thông tin, nm bt c ý ngha, chuyn ti kin thc t 
 dng này sang dng khác, din gii các d liu, so sánh, i chiu tng 
 phn, sp xp th t, sp xp theo nhóm, suy din các nguyên nhân, d 
 oán. ng t mô t yêu cu cn t  cp  này thng là din gii 
 c, so sánh, ch ra các mi quan h 
 — Áp dng c da trên s thông hiu, là mc  cao hn so vi s thông 
 hiu. Khi áp dng, cn phi cn c vào nhng hoàn cnh hoc nhng 
 iu kin c th  la chn, s dng các tri thc ã hc vào vic gii 
 quyt mt vn  nào ó. Yêu cu gii quyt vn  bng nhng kin 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 49
 khá chi tit. Sau ó phi quyt nh là cn bao nhiêu câu hi cho mi 
 mc tiêu. S lng câu hi tu thuc vào mc  quan trng ca tng 
 mc tiêu và các khía cnh khác nhau cn o lng, trong ó phi tin 
 hành các công vic nh: Xác nh nhng vn  c coi là chính yu 
 trong toàn b ni dung ca chng trình môn hc; Phân loi các vn  
 chính yu theo các dng nh: các s kin, các khái nim, các quy lut, 
 quy tc, c trng, các t tng, các lun im...; Xác nh các mc tiêu 
 giáo dc c th cn t c. Các mc tiêu c th cn phi vit rõ thành 
 mt bn chi tit theo các vn  trong tng chng, tng bài. 
— Các bc c bn thit lp ma trn  kim tra: 
+ B1. Lit kê tên các ch  (ni dung, chng...) cn kim tra; 
+ B2. Vit các chun cn ánh giá i vi mi cp  t duy; 
+ B3. Quyt nh phân phi t l % tng im cho mi ch  (ni dung, 
 chng...); 
+ B4. Quyt nh tng s im ca bài kim tra; 
+ B5. Tính s im cho mi ch  (ni dung, chng...) tng ng vi t l %; 
+ B6. Tính t l %, s im và quyt nh s câu hi cho mi chun 
 tng ng; 
+ B7. Tính tng s im và tng s câu hi cho mi ct; 
+ B8. Tính t l % tng s im phân phi cho mi ct; 
+ B9. ánh giá li ma trn và chnh sa nu thy cn thit. 
 Cn lu ý: 
— Khi vit các chun cn ánh giá i vi mi cp  t duy: 
+ Chun c chn  ánh giá là chun có vai trò quan trng trong 
 chng trình môn hc. ó là chun có thi lng quy nh trong phân 
 phi chng trình nhiu và làm c s  hiu c các chun khác. 
+ Mi ch  (ni dung, chng...) nên có nhng chun i din c 
 chn  ánh giá. 
+ S lng chun cn ánh giá  mi ch  (ni dung, chng...) tng 
 ng vi thi lng quy nh trong phân phi chng trình dành cho ch 
  (ni dung, chng...) ó. Nên  s lng các chun k nng và chun 
 òi hi mc  t duy cao (vn dng) nhiu hn. 
— Quyt nh t l % tng im phân phi cho mi ch  (ni dung, 
 chng...): 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 51
* Chia s vi ng nghip v  kim tra, ch ra nhng li mc phi khi vit 
  kim tra t lun. 
* Nêu cách chm bài t lun m bo khách quan. 
 Bn hãy c nhng thông tin di ây  nm vng hn k thut xây 
 dng  kim tra, thit k áp án và thang im cho mt  kim tra. 
 KĨ THUẬT KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ TRONG DẠY HỌC | 53