Module bồi dưỡng thường xuyên cấp THCS - Phần 26: Nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng trong trường Trung học cơ sở

 NGUYỄN LĂNG BÌNH 
MODULE THCS 
 26 
 Nghiªn cøu khoa häc 
 s− ph¹m øng dông 
 trong tr−êng trung häc C¥ së 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 49 trong nhà trng, góp phn nâng cao cht lng giáo dc. Các sáng kin 
 kinh nghim ch yu c da trên nhng kinh nghim ca mi cá 
 nhân, kt qu c a sáng kin kinh nghim th ng mang tính ch quan, 
 nh tí nh, thiu cn c khoa h c và cha th c hi n theo m t quy trình 
 nghiên cu mang tính khách quan khoa h c. Do ó nhiu giáo viên/cán b 
 qun lí có sáng to trong công tá c dy — h c/giáo dc nhng rt ngi vit 
 sáng kin kinh nghim vì không bit bt u t âu và din gii nh th  
 nà o  thuyt phc ngi nghe/ngi c. Quy trì nh nghiên cu khoa 
 hc s phm ng dng s giúp cho giáo viên/cán b qun lí tháo g c 
 nhng khó khn này. 
 Hc sinh trung hc c s ang  giai  o n phá t tri n có nhi u thay  i v  
 tâm, sinh lí, vì vy giáo viên gi ng d y  cp h c nà y g p không ít khó 
 khn. Các tình hung ny sinh hng ngà y t ra nhiu vn  phi gii 
 quyt nh: hc sinh không thí ch h c, kt qu  h c t p cá c môn h c cò n 
 th p, nhi u hc sinh y u ké m, hc sinh cá bit, Trong r t nhi u cá c 
 vn  cn gi i quy t, giáo viên/cán b qun lí l a ch n vn  nghiên 
 cu, tì m gi i phá p thay th /tá c  ng nh m c i thi n th c tr ng.  i v i 
 nghiên cu khoa hc s phm ng dng, k t thú c m t nghiên c u nà y là 
 kh i  u c a nghiên c u ti p theo, iu nà y giú p cho giáo viên/cán b 
 qun lí không ng ng nâng cao nng l c chuyên môn, cá c v n  khó khn, 
 bt cp t ng b  c   c c i thi n gó p ph n nâng cao ch t l  ng giá o d c 
 trong môn h c/lp h c/tr  ng h c nó i riêng, giá o d c c n c nó i chung. 
2. Giới thiệu về module 
3. Yêu cầu học tập 
 Thi gian: 15 tit 
 Hc viên t  giá c, tích cc, t hc, t bi d  ng 
 Áp dng quy trình nghiên cu khoa hc s phm ng dng vào thc 
 hành nghiên cu khoa hc s phm ng dng, gii quyt mt vn  
 trong dy và hc ca môn hc/lp hc  trng. 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 51 C. NỘI DUNG 
PHẦN I. THÔNG TIN NGUỒN 
I. GI ỚI THI ỆU V Ề NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤ NG 
1. Tì m hi ểu v ề nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng 
1.1. Khái niệm 
 — Nghiên cu khoa hc s phm ng dng là mt loi hình nghiên cu 
 trong giáo dc nhm thc hin mt tác ng hoc m t can thip s 
 phm và ánh giá nh hng ca nó. Tác ng hoc can thip ó có th 
 là vic s dng phng pháp dy hc, chng trình, sách giáo khoa, 
 phng pháp qun lí, chính sách mi ca giáo viên, cán b qun lí 
 giáo dc. Ngi nghiên cu (giáo viên, cán b qun lí) ánh giá nh 
 hng ca tác ng mt cách có h thng bng phng pháp nghiên 
 cu phù hp. 
 — Trong nghiên cu khoa hc s phm ng dng có hai yu t quan trng 
 là tác ng và nghiên cu. 
 Nghiên cu khoa hc s 
 phm ng dng là gì? 
 • Thc hin nhng • So sánh kt qu ca 
 gii pháp thay th hin trng vi kt qu 
 nhm ci thin hin sau khi thc hin gii 
 trng trong PPDH, pháp thay th bng 
 chng trình hoc vic tuân theo quy trình 
 Tác ng + Nghiên cu 
 qun lí. nghiên cu thích hp. 
 • Vn dng t duy • Vn dng t duy 
 sáng to. phê phán. 
 Trong thc t dy và hc có rt nhiu vn  hn ch, yu kém liên quan 
 ti kt qu hc tp ca hc sinh, cht lng dy và hc/giáo dc trong 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 53 + Tng cng nng lc gii quyt vn  và a ra các quyt nh v 
 chuyên môn, s phm mt cách chính xác. 
 + Khuyn khích giáo viên nhìn li quá trình và t ánh giá quá trình d y và 
 h c/ giá o d c hc sinh ca mình. 
 + Tác ng trc tip n vic dy và hc, giáo dc và công tác qun lí giáo 
 dc (lp hc, trng THPT) ti c s. 
 — Tng cng kh nng phát trin chuyên môn, ngh nghip ca giáo viên 
 trung hc c s. 
 — Nghiên cu khoa hc s phm ng dng là công vic thng xuyên, liên 
 tc ca giáo viên. iu ó kích thích giáo viên luôn tìm tòi, sáng to, ci 
 tin nâng cao cht lng, hiu qu giá o d c. 
 — Giáo viên tin hành nghiên cu khoa hc s phm ng dng s tip 
 nhn chng trình phng pháp dy hc mi mt cách sáng to có t 
 duy phê phán theo h  ng tích cc. 
1.3. S ự gi ống và khá c nhau gi ữa nghiên cứu khoa học sư phạm ứng 
 dụng và sáng kiến kinh nghiệm 
 Sáng kin kinh nghim và nghiên cu khoa hc s phm ng dng u 
 chung m t m c  ích nh m c i thi n, thay  i th c tr ng b ng cá c bin 
 phá p thay th  phù hp mang l i hi u qu , tí ch c c hn. Mc dù cù ng 
 xu t phá t t  th c ti n nhng sáng kin kinh nghim   c lí gi i b ng 
 nh ng lí l mang tí nh ch quan cá nhân trong khi  ó nghiên cu khoa 
 hc s phm ng dng   c lí gi i d a trên cá c cn c  mang tí nh khoa 
 h c.  ng th i, sáng kin kinh nghim không   c th c hi n theo m t 
 quy trì nh quy  nh mà ph thu c và o kinh nghi m c a m i cá nhân. 
 Nghiên cu khoa hc s phm ng dng   c th c hi n theo m t quy 
 trình n gin mang tính khoa hc. Kt qu ca sáng kin kinh nghim 
 mang tính nh tính ch quan, kt qu ca nghiên cu khoa hc s 
 phm ng dng mang tính nh tính/nh lng khách quan. 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 55 nghiên cu khoa hc s phm ng dng giú p giáo viên phá t hi n   c 
 nh ng v n  nh: 
 — Kt qu t   c t t  n m c nà o? 
 — Nu có thay  i  ch  nà y hay ch  khá c thì i u gì s x y ra? 
 — Li u có cá ch d y nà o thú v ho c hi u qu hn không? 
 Nh v y, nghiên cu khoa hc s phm ng dng tip din không ngng và 
 dng nh không có kt thúc. iu này làm cho nó tr nên thú v. Giáo 
 viên tham gia nghiên cu khoa hc s phm ng dng có th liên tc 
 làm cho bài ging ca mình cun hút và hiu qu hn. Kt thúc mt 
 nghiên cu khoa hc s phm ng dng này là khi u mt nghiên cu 
 khoa hc s phm ng dng mi. 
 Chu trình suy ngh, th nghim, kim chng là nhng iu giáo viên cn 
 ghi nh khi nói v nghiên cu khoa hc s phm ng dng 
 Chu trình nghiên cu khoa hc s 
 phm ng dng 
 Th 
 Chu trình nghiên cu tác ng 
 nghim Suy ngh 
 bao gm: suy ngh, th nghim và 
 kim chng . 
 + Suy ngh: Quan sát thy có vn  
 Kim và ngh ti gii pháp thay th. 
 chng 
 + Th nghim: Th nghim gii pháp 
 thay th trong môn hc/lp hc/ 
 trng hc. 
 + Kim chng : Tìm xem gii pháp 
 thay th có hiu qu hay không. 
1.5. Khung nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng 
 Quy trình nghiên cu khoa hc s phm ng dng c xây dng di 
 dng mt khung gm by bc nh sau: 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 57 2. Phương phá p nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng 
 Trong nghiên cu khoa hc s phm ng dng có nghiên cu nh tính 
 và nghiên cu nh lng; c hai cách tip cn này u có im m nh và 
 i m y u nhng  u nh n m nh vi c nhì n l i quá trì nh c a giáo viên 
 v vi c d y và h c, nng l c phân tí ch  ánh giá mt cá ch h  th ng, 
 nng l c truy n  t k t qu nghiên c u  n nh ng ng  i ra quy t  nh 
 ho c nh ng nhà giá o d c quan tâm  n cá c k t qu nghiên cu khoa hc 
 ng dng. 
 Nghiên cu khoa hc s phm ng dng nh n m nh  n nghiên c u 
 nh l  ng do nghiên c u  nh l  ng có nhi u l i ích: 
 — Trong nhiu tình hung, kt qu nghiên cu nh lng di dng các s 
 liu (ví d: im s ca hc sinh) có th c gii ngha mt cách rõ ràng. 
 iu này giúp ngi c hiu rõ hn v ni dung và kt qu nghiên cu. 
 — Nghiên cu nh lng em n cho giáo viên c hi c ào to mt 
 cách h thng v k nng gii quyt vn , phân tích và ánh giá. ó là 
 nhng nn tng quan trng khi tin hành nghiên cu nh lng. 
 — Thng kê c s dng theo các tiêu chun quc t. i vi ngi 
 nghiên cu, thng kê ging nh mt ngôn ng th hai và kt qu nghiên 
 cu khoa hc s phm ng dng ca h c công b tr nên d hiu. 
 — Nghiên c u  nh l  ng không nh ng giú p cho k t qu nghiên c u   c 
 ch ng minh m t cá ch rõ rà ng, d hi u mà cò n giú p giáo viên/cán b 
 qun lí giáo dc d th c hi n, kt qu tc thì do “cân ong, o  m”   c. 
II. CÁ CH TI ẾN HÀ NH NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG 
 Nghiên cu khoa hc s phm ng dng g m: (1) Xác nh  tài nghiên 
 cu; (2) La chn thit k nghiên cu; (3) o lng — Thu thp d liu; (4) 
 Phân tích d liu; (5) Báo cáo kt qu nghiên cu. 
1. Xác định đề tài nghiên cứu 
 Tin hành mt nghiên cu khoa hc s phm ng dng giáo viên/cán b 
 qun lí phi thc hin nm công on, công on u tiên là xác nh  
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 59 nà y giáo viên/cán b qun lí ch n m t nguyên nhân  tì m bi n phá p/ 
 tá c  ng/thay th . Cá c nguyên nhân khá c có th  dù ng cho cá c nghiên 
 cu ti p theo (kt thú c nghiên c u nà y s là kh i  u c a nghiên c u ti p 
 theo). Ví d : Lí do phng phá p d y h c không phù hp   c ch n cho 
 nghiên cu khoa s phm ng dng nà y. Lí do thi u   dù ng tr c quan 
 s  c l a ch n cho nghiên cu khoa hc s phm ng dng ti p theo 
1.2. Đưa ra các giải pháp thay thế 
 T vn  nghiên c u, sau khi ch n nguyên nhân c a v n  , giáo viên/ 
 cán b qun lí c n suy ngh tìm gii pháp/tá c  ng nh m thay i th c 
 tr ng, ây là b c th  hai c a nghiên cu khoa hc s phm ng dng. 
 Trong quá trình tìm kim và xây dng các gii pháp thay th, cn s  d ng 
 t duy sá ng t o, có th  tì m gi i phá p thay th  t nhi u ngu n khá c nhau. 
 Ví d : 
 — Tì m gi i phá p  ã  c tri n khai thà nh công  ni khá c. 
 — i u ch nh gi i phá p t cá c mô hì nh khá c. 
 — Tì m gi i phá p m i do chí nh giáo viên/cán b qun lí ngh ra. 
 Trong quá trì nh tì m ki m, xây d ng cá c gi i phá p thay th  giáo viên/cán 
 b qun lí cn tì m c nhi u bà i nghiên c u giá o d c, các công trình 
 khoa hc nghiên cu có liên quan n vn  nghiên cu c a mì nh c 
 ng ti trên tp chí, sách báo, trên mng Internet trong vò ng 5 nm g n 
 ây. Vi c nghiên cu ghi chép li các thông tin t cá c tà i li u tham kh o 
 có ý ngh a quan trng trong vi c xá c  nh gi i phá p thay th . Ngi 
 nghiên cu có thêm hi u bi t kinh nghi m c a ng  i khá c v vn  
 nghiên cu tng t , t ó có th  h c tp, áp d ng, i u ch nh gi i phá p 
 ã  c nghiên c u là m gi i phá p thay th  cho nghiên c u c a mì nh. 
 Trên c s  ó ng  i nghiên c u có lun c vng ch c cho gii pháp thay 
 th trong nghiên cu ca mình. 
 Quá trình tìm kim nghiên cu các công trình nghiên cu liên quan c 
 gi là quá trình tìm hiu lch s nghiên cu vn . Trong quá trình này 
 ngi nghiên cu cn c và tóm tt các thông tin hu ích nh: 
 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 61