Module bồi dưỡng thường xuyên cấp THCS - Phần 27: Hướng dẫn và phổ biến khoa học sư phạm ứng dụng trong trường Trung học cơ sở

 NGUYỄN LĂNG BÌNH 
MODULE THCS 27 
 H−íng dÉn vµ phæ biÕn 
 khoa häc s− ph¹m øng dông 
 trong tr−êng 
 trung häc c¬ së 
 HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 175 
 ch là hot ng dành cho nhng nhà nghiên cu mà ã tr thành hot 
 ng thng xuyên ca mi giáo viên và cán b qun lí giáo dc. Nghiên 
 cu khoa hc s phm ng dng cò n   c g i là nghiên c u tá c  ng 
 nh m tì m ki m cá c gi i phá p/tá c  ng  thay  i nh ng h n ch , yu 
 ké m c a hi n tr ng giá o d c (trong ph m vi h p, môn h c, lp h c, 
 tr  ng h c). 
 Nghiên cu khoa hc s phm ng dng có ý ngha quan trng, kt qu 
 c a nghiên cu khoa hc s phm ng dng không nh ng là m thay  i 
 hi n tr ng, thú c  y nâng cao ch t l  ng giá o d c mà cò n nâng cao nng 
 lc chuyên môn cho m i giáo viên/cán b qun lí. Quy trình nghiên cu 
 khoa hc n gin mang tính ng dng cao, gn vi thc tin, mang li 
 hiu qu tc thì có th s dng phù hp vi mi i tng giáo viên/cán 
 b qun lí giáo dc  các cp và  các iu kin thc t khác nhau. 
 Nh ng kinh nghi m   c rú t ra t  nh ng nghiên cu khoa hc s phm 
 ng dng là nh ng bà i h c t t cho giáo viên/cán b qun lí giáo dc  
 cá c  a phng khá c h c t p, áp d ng.  i v i nghiên cu khoa hc s 
 phm ng dng k t thú c m t nghiên c u nà y là kh i  u c a nghiên c u 
 ti p theo, i u nà y giú p cho giáo viên/cán b qun lí không ng ng nâng 
 cao nng l c chuyên môn, cá c v n  tng b  c   c c i thi n gó p ph n 
 nâng cao ch t l  ng giá o d c trong môn h c/lp h c/tr  ng h c. 
 Nh v y nghiên cu khoa hc s phm ng dng là nhi m v c a m i 
 giáo viên giú p cho giáo viên không ng ng khá m phá , vn d ng t duy 
 phê phá n, t duy sá ng t o  nâng cao ch t l  ng d y và h c,  ng th i 
 nâng cao nng l c chuyên môn c a chí nh mì nh. Ví d : Môn L ch s   
 trung hc c s, th c tr ng h c sinh r t s  và không thí ch h c môn nà y 
 dn  n ki n th c lch s  c a h c sinh hi n nay r t  áng bá o  ng. Vy vì 
 sao h c sinh s  và không thí ch h c? Có nh ng nguyên nhân nà o d n  n 
 hi n t  ng  ó. Khi phân tí ch chú ng ta th y có rt nhi u nguyên nhân: do 
 h c sinh ngà y nay l  i h c, ni dung chng trì nh ch yu là lí thuy t, 
 phng phá p d y h c ch yu là thuy t trì nh, phng ti n d y h c 
 thiu Trong rt nhiu nguyên nhân ó ngi giáo viên chn mt 
 nguyên nhân  tìm gii pháp thay th tác ng. Chng hn, thay th 
 phng pháp thuyt trình bng s kt hp vi các phng pháp và 
 k thut dy hc khác nh: phng pháp hp tác nhóm, k thut khn 
HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 177 
 B. MỤC TIÊU 
I. MỤC TIÊU CHUNG 
 Module h  ng d n và ph  bi n nghiên cu khoa hc s phm ng dng 
 giúp giáo viên, cán b qun lí giáo dc  trng trung hc c s bi t cá ch 
 th c hi n và ánh giá mt  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng dng 
 t ó la ch n cá c  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng dng ch t 
 l ng, hi u qu , ph  bi n cho cá c giáo viên/cán b qun lí khá c tham 
 kh o h c t p, nh m gó p ph n nâng cao nng l c nghiên cu khoa hc s 
 phm ng dng cho m i giáo viên/cán b qun lí,  ng th i nâng cao 
 ch t l  ng giá o d c trong cá c môn h c, lp h c, tr  ng h c nó i riêng, 
 giá o d c c n c nó i chung. 
II. MỤC TIÊU CỤ THỂ 
 H c xong module nà y, giáo viên trung hc c s có kh nng: 
2.1. Về kiến thức 
 — Bi t cá ch th c hi n m t  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng dng 
 phù hp v i i u ki n, kh nng c a m i giáo viên. 
 — Trình bày c phng phá p và k nng  ánh giá , ph  bi n mt  tà i 
 nghiên cu khoa hc s phm ng dng trong trng trung hc c s. 
2.2. Về kĩ năng 
 — Th c hi n m t  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng dng. 
 — ánh giá mt  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng dng, ph  bi n 
  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng dng. 
2.3. Về thái độ 
 — Tí ch c c áp d ng, th c hi n cá c  tà i nghiên cu khoa hc s phm ng 
 dng theo  úng quy trì nh,  m b o k t qu nghiên cu khá ch quan và 
 trung thc. 
 — Có ý thc hc tp kinh nghim ca ng nghip trong nghiên cu khoa 
 hc s phm ng dng và ph bin các kt qu nghiên cu khoa hc s 
 phm ng dng ca mình cho các ng nghip tham kho hc tp. 
 HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 179 
 d liu. Trong iu kin thc t này, chúng ta vn có th thc hin 
 nghiên cu khoa hc s phm ng dng theo quy trình nghiên cu  
 module tr  c. Tuy nhiên,  công on kim chng  tin cy ca d liu 
 và phân tích d liu, ta có th s dng các phng pháp và cách tính n 
 gin, d thc hin hn, c th là: 
 + Kim chng  tin cy ca d liu s dng phng pháp: kim tra nhiu 
 ln hoc s dng các dng  tng ng. 
 + Phân tích d liu có th thc hin theo cách tính im trung bình ca bài 
 kim tra sau tác ng ca nhóm nghiên cu (NC) và nhóm i chng 
 (C). Sau ó tính chênh lch im trung bình ca hai nhóm (Nhóm NC — 
 C)  rút ra kt lun. Nu hiu ca hai s ln hn không (>0) có ngha 
 là tác ng nghiên cu ã có kt qu và có th rút ra kt lun tr li cho 
 câu hi nghiên cu và gi thuyt nghiên cu. 
B. CÁ C B ƯỚ C THỰC HI ỆN 
Bước 1. Xác định đề tài nghiên cứu 
 Khi xác nh  tài nghiên cu, cn tin hành theo các bc sau: 
1.1. Tìm hiểu hiện trạng 
 Cn c vào các vn  ang ni cm thc t giáo dc  a phng nh 
 nhng khó khn, hn ch ca vic dy và hc, qun lí giáo dc làm nh 
 hng n kt qu dy và hc/giáo dc ca lp mình, trng mình, a 
 phng ca mình: 
 Ví d: 
 — Hn ch trong thc hin i mi phng pháp dy hc, i mi kim tra 
 ánh giá; 
 — Hn ch, yu kém trong s dng thit b, ng dng công ngh thông tin 
 trong dy hc; 
 — Cht lng, kt qu hc tp ca hc sinh  mt s môn hc còn thp (ví d: 
 môn Toán, Ng vn, Lch s, Sinh hc, Vt lí, Hoá hc); 
 HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 181 
1.2. Tìm các giải pháp thay thế 
 Khi tìm các gii pháp thay th nên tìm hiu, nghiên cu, tham kho các 
 kinh nghim ca ng nghip và các tài liu, bài báo, sáng kin kinh 
 nghim, báo cáo nghiên cu khoa hc có ni dung liên quan n vn  
 nghiên cu ca mình. ng thi suy ngh, iu chnh, sáng to, tìm ra 
 các bin pháp tác ng phù hp, có hiu qu. 
 Ví d: Gii pháp thay th cho nguyên nhân th hai  trên là: S dng 
 phng pháp dy hc h p tá c nhó m/(ho c h c theo d  á n) trong dy 
 hc môn Sinh h c. 
1.3. Xác định vấn đề nghiên cứu 
 Sau khi tìm c gii pháp tác ng, ta tin hành xác nh vn  nghiên 
 cu, câu hi cho vn  nghiên cu và gi thuyt nghiên cu. 
 Vi ví d trên ta có tên  tài là: 
 — S dng phng pháp d y h c h p tá c nhó m trong dy hc môn Sinh 
 h c s nâng cao kt qu hc tp ca hc sinh l p 9B, Trng trung hc c 
 s Ngô S Liên, tnh B c Giang. 
 hoc 
 — Nâng cao kt qu hc tp môn Sinh h c thông qua vic s dng phng 
 pháp h p tá c nhó m cho hc sinh l p 9B, Trng trung hc c s Ngô S Liên, 
 t nh B c Giang. 
 Vi  tài này, chúng ta có câu hi cho vn  nghiên cu sau: 
 S dng phng pháp d y h c h p tá c nhó m trong dy hc môn Sinh 
 h c có nâng cao kt qu hc Sinh h c cho hc sinh l p 9B, Tr  ng trung 
 hc c s Ngô S Liên, t nh B c Giang không? 
 Gi thuyt ca vn  nghiên cu trên là: 
 — Có, s dng phng pháp d y h c h p tá c nhó m trong dy hc môn 
 Sinh hc s nâng cao kt qu hc Sinh hc cho hc sinh lp 9B, Trng 
 trung hc c s Ngô S Liên, tnh Bc Giang. 
 Ghi chú: Nu ngi nghiên cu mun tác ng, quan tâm n c hai vn 
  kt qu và hng thú hc tp ca hc sinh thì tên  tài nghiên cu là: 
 HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 183 
 vi thit k này, ngoài vic thu thp d liu qua bng hi/bài kim tra, 
 ngi nghiên cu d quan sát nhn bit s thay i qua hành vi, thái  
 c a hc sinh... 
 Tuy vy, thit k này cha ng nhiu nguy c nh hng, kt qu kim 
 tra sau tác ng tng lên so vi trc tác ng có th do mt s yu t 
 khác (ví d nh hc sinh có kinh nghim hn trong vic làm bài kim tra; 
 tâm trng ca ngi s dng công c o  nhng thi im khác nhau 
 nên kt qu ca b phiu hi/bài kim tra và qua quan sát có s khác bit). 
 Ví d :  tài: “Tác ng ca vic hc sinh trung hc c s h tr ln nhau 
 trong lp hc i vi hành vi thc hin nhim v môn Toán” (do giáo 
 viên Singapore th c hi n).   tài này, nhóm nghiên cu ã tin hành 
 kho sát trc tác ng và sau tác ng (qua bng phiu hi) v hành vi 
 ca hc sinh trong vic thc hin nhim v hc tp môn Toán i vi tt 
 c hc sinh tham gia vào quá trì nh nghiên cu. 
 Thit k 2 : Thit k kim tra trc và sau tác ng i vi các nhóm 
 tng ng. 
 Thit k này s dng 2 nhóm nguyên vn (toàn b 2 lp hc sinh) có s 
 tng ng  làm nhóm i chng và nhóm thc nghim. 
 ây là thit k mang tính thc t, d thc hin i vi giáo viên, c bit 
 là giáo viên trung hc c s, trung hc ph thông, do giáo viên b  môn 
 d y  nhi u l p khá c nhau trong cù ng m t kh i nên có th  ch n   c 2 
 lp tng ng v  trì nh    là m nhó m th c nghi m và nhó m  i ch ng. 
 Thit k 3: Thit k kim tra trc tác ng và sau tác ng i vi các 
 nhóm c phân chia ngu nhiên. 
 Yêu cu bt buc là các nhóm ngu nhiên phi m bo s tng ng. 
 Có th to lp 2 nhóm ngu nhiên  các lp khác nhau hoc có th chia 
 lp thành 2 nhóm ngu nhiên nhng v n ph i  m b o s  tng ng. 
 ây là mt thit k hiu qu nhng rt khó thc hin, vì nó nh hng 
 ti hot ng bình thng ca lp hc. 
 Ví d:  tài: “Nâng cao kh nng ánh giá và kh nng gii toán cho hc 
 sinh lp 8 thông qua vic t chc cho hc sinh ánh giá chéo bài kim tra 
HƯỚNG DẪN VÀ PHỔ BIẾN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ | 185