Module bồi dưỡng thường xuyên cấp THCS - Phần 30: Đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh Trung học cơ sở

 PHAN THANH LONG (Chủ biên) 
 ĐM VÂN ANH – LÊ XUÂN PHÁN 
Modul THCS 
 30 
 §¸NH GI¸ KÕT QU¶ 
 RÌN LUYÖN §¹O §øC 
 CñA HäC SINH 
 trung häc c¬ së 
 Module THCS 30: Đánh giá kết quả rèn luyện đạo đức của học 
 sinh THCS 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 101 
 2. MỤC TIÊU CỤ THỂ 
2.1. Mục tiêu kiến thức 
 — Bit rõ tm quan trng ca vic xác nh mc tiêu ánh giá kt qu rèn 
 luyn o c  nhng i tng hc sinh khác nhau,  các cp hc 
 khác nhau; 
 — Nêu c các nguyên tc ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc 
 sinh THCS; 
 — Nêu c cn c  xác nh ni dung ánh giá kt qu rèn luyn o 
 c ca hc sinh; 
 — Lit kê c các ni dung c bn trong ánh giá kt qu rèn luyn o 
 c ca hc sinh; 
 — Nêu c quy trình — các bc tin hành ánh giá kt qu rèn luyn o 
 c ca hc sinh THCS và ý ngha ca vic thc hin các bc trong 
 quy trình. 
2.2. Mục tiêu kĩ năng 
 — Có k nng xác nh các mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c cho 
 hc sinh; 
 — Quán trit các nguyên tc vào quá trình ánh giá kt qu rèn luyn o 
 c ca hc sinh THCS; 
 — Vn dng c các nguyên tc vào trong quá trình xác nh ni dung 
 ánh giá kt qu rèn luyn o c hc sinh; 
 — Xác nh c các hành vi c th ca hc sinh  làm cn c ánh giá 
 kt qu rèn luyn o c ca hc sinh; 
 — Vn dng c các nguyên tc ánh giá kt qu rèn luyn o c hc 
 sinh vào trong quá trình s dng các phng pháp và k thut ánh giá; 
 — Có k nng c bn trong ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh 
 THCS nh k nng: x lí các tình hung phát sinh trong ánh giá; xây 
 dng các phiu ánh giá; t chc cho hc sinh t ánh giá và ánh giá 
 ln nhau. 
2.3. Mục tiêu thái độ 
 — Coi trng vic xác nh mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c ca 
 hc sinh; 
 — Coi trng vic quán trit các nguyên tc vào quá trình ánh giá kt qu 
 rèn luyn o c ca hc sinh THCS. 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 103 
— Nhng khó khn trong quá trình ánh giá khi không xác nh mc tiêu 
 ánh giá là gì? 
 Thy (cô) hãy i chiu nhng ni dung va vit ra vi nhng thông tin 
 di ây  tng thêm hiu bit v s cn thit phi xác nh mc tiêu 
 ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh. 
 THÔNG TIN PHN HI 
 ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh là mt khâu vô cùng 
 quan trng, vì th nó không th thiu c trong hot ng giáo dc  
 nhà trng THCS. Có rt nhiu nh ngha v ánh giá trong lnh vc 
 giáo dc, tuy nhiên tu thuc vào mc ích ánh giá, cp  ánh giá và 
 i tng ánh giá mà mi nh ngha u nhn mnh hn vào khía 
 cnh nào ó ca lnh vc cn ánh giá. 
 Có nhng nh ngha phn ánh vic ánh giá  cp  chung nht và 
 nhn mnh vào khía cnh giá tr, coi “ánh giá là s thu thp và lí gii 
 mt cách có h thng nhng bng chng dn ti s phán xét v giá tr 
 theo quan im hành ng” (C.E. Beeby) hay “ánh giá là a ra phán 
 quyt v giá tr ca mt s kin, nó bao hàm vic thu thp thông tin s 
 dng trong vic nh giá ca mt chng trình, mt sn phm, mt tin 
 trình, mc tiêu hay tim nng ng dng ca mt cách thc a ra nhm 
 mc ích nht nh” (P.E. Griffin)... Nhiu nh ngha v ánh giá nhn 
 mnh n s phù hp gia mc tiêu và vic thc hin, ây là nh ngha 
 c quan tâm nhiu nht. Theo R. Tiler, quá trình ánh giá ch yu là 
 quá trình xác nh mc  thc hin các mc tiêu ã  ra. Có th a ra 
 khái nim chung v ánh giá trong giáo dc, ó là quá trình x lí nhng 
 thông tin thu thp c qua kim tra, trên c s i chiu vi mc tiêu 
 ã xác nh, iu kin thc hin, kt qu t c... Vic ánh giá kt 
 qu rèn luyn o c ca hc sinh THCS có th c biu hin qua thái 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 105 
 Th hai , nó là chun  ánh giá sn phm con ngi mà quá trình giáo 
 dc mang li, xem sn phm này t c chun  mc nào. 
Hoạt động 2: Tìm hiểu những căn cứ để xác định mục tiêu đánh 
 giá kết quả rèn luyện đạo đức của học sinh THCS 
 — Khi xác nh mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc 
 sinh, thy (cô) thng da trên nhng c s nào? (hãy lit kê các c s 
  ánh giá) 
 — Trong nhng c s ó, c s nào là quan trng nht? Vì sao? 
 Thy (cô) hãy c nhng thông tin di ây  hiu rõ các c s xác nh 
 mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh. 
 THÔNG TIN PHN HI 
 Khi xác nh mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh 
 THCS, chúng ta cn da trên c s: 
 — Mc tiêu giáo dc ca cp hc. Mc tiêu ca giáo dc THCS: “Nhm giúp 
 hc sinh cng c và phát trin nhng kt qu ca giáo dc tiu hc, có 
 trình  hc vn ph thông  trình  c s và nhng hiu bit ban u 
 v k thut và hng nghip  tip tc hc ph thông, trung hc chuyên 
 nghip, hc ngh hoc i vào cuc sng lao ng”. 
 Tuy nhiên bên cnh mc tiêu giáo dc ca cp hc, chúng ta cng cn 
 chú ý n mc tiêu giáo dc Vit Nam là ào to th h tr phát trin 
 nhân cách toàn din có c, có tài, có trí tu thông minh, có lí tng 
 thm m, có sc kho di dào, sn sàng thc hin ngha v lao ng và 
 bo v T quc, to nên nhân cách ngi Vit Nam va truyn thng, 
 va hin i, phù hp vi xu th phát trin chung ca th gii. 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 107 
 Phn 2. CHNG TRÌNH CÁC MÔN HC 
 VÀ CÁC HOT NG GIÁO DC 
 Chng trình các môn hc và các hot ng giáo dc c thit k 
 cho tng môn, cho tng hot ng ca tng lp, trình bày các ni 
 dung sau ây: 
 1. Mc tiêu môn hc hay hot ng giáo dc 
 2. Ni dung môn hc hay hot ng giáo dc 
+ K hoch dy hc môn hc hay hot ng giáo dc, phân phi thi gian 
 c th cho tng lp, tng tun. 
+ Ni dung dy hc hay hot ng giáo dc cho tng lp, bao gm kin thc, 
 k nng c chi tit hoá n tng bài hc, tng ni dung hot ng. 
 3. Chun kin thc và k nng môn hc hay hot ng giáo dc 
 4. Gii thích, hng dn thc hin chng trình, trong ó trình bày các 
 vn  sau: 
+ Quan im xây dng chng trình; 
+ Cu trúc ni dung hc tp; 
+ Phng pháp dy hc; 
+ V ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh; 
+ Vic vn dng chng trình theo vùng min và theo i tng hc sinh. 
* K hoch dy hc (hay còn gi là k hoch giáo dc) quy nh c th v 
 s lng các môn hc và các hot ng giáo dc, thi lng cho tng 
 môn hc, tng hot ng giáo dc, cho tng lp ca tng cp hc, ây là 
 c s  thit k chng trình cho các môn hc và  t chc ging dy  
 trng ph thông. 
 Di ây là K hoch giáo dc trung hc c s 
 Trong chng trình giáo dc THCS mi ban hành ã thay i tên mt s 
 môn hc: Ng vn (là môn hc tích hp ca Ting Vit, Vn hc, Tp làm 
 vn); Công ngh (K thut); Ting nc ngoài (Ting Anh, Nga, Pháp, 
 Trung Quc), M thut (Ho), Âm nhc (Nhc). 
 a vào chng trình các ch  t chn, trc mt cho các môn Toán, 
 Công ngh, Ting nc ngoài, Vt lí, Hoá hc, Sinh hc, Ng vn nhm 
 góp phn thc hin mc tiêu phân hoá, nâng cao, cng c kin thc và 
 nguyn vng hc tp ca hc sinh. 
 Trong chng trình giáo dc mi ã a vào các hot ng giáo dc: 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 109 
 THÔNG TIN PHN HI 
 Trong quá trình ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh, có hai 
 yu t nh hng: Th nht là nhng yu t ngay trong bn thân giáo 
 viên. Chúng bao gm nhng quan nim ca giáo viên nh: hng ti kt 
 qu rèn luyn ca hc sinh, xem xét s khác nhau ca mi hc sinh, 
 nâng cao tính tích cc và bi dng nhng tình cm, ng c trong sáng, 
 lành mnh ca hc sinh. Th hai là nhng yu t t bên ngoài nh: ánh 
 giá t nhà trng, t các cp qun lí, yêu cu t gia ình hc sinh. Hai 
 yu t này cn thng nht vi nhau, nu không thng nht có th to 
 nên nhng áp lc nh hng n kt qu ca vic ánh giá kt qu rèn 
 luyn o c ca hc sinh. 
 ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh cn phi cn c vào 
 nhng biu hin c th: 
— Thái  và hành vi o c; 
— ng x trong mi quan h vi thy (cô) giáo, vi bn bè và quan h xã hi; 
— Ý thc phn u vn lên trong hc tp; 
— Kt qu tham gia lao ng, hot ng tp th ca lp, ca trng và hot 
 ng xã hi; 
— Rèn luyn thân th, gi gìn v sinh và bo v môi trng. 
 Xác nh mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh cn 
 m bo mt s yêu cu sau ây: 
— Mc tiêu có th c vit mt cách rt chi tit, t m, cng có th vit khái 
 quát, chung chung. Tuy nhiên, nu vit mc tiêu quá chi tit, vn vt s 
 khó khn và mt thi gian, nu vit chung chung quá s có ít tác dng 
 trong vic hng dn ánh giá. Mc tiêu ánh giá nên vit c th  mc 
  va phi và nên tp trung vào nhng vn  c bn mà hc sinh cn 
 phi t c trong quá trình rèn luyn o c; 
— Cng có th nêu ra mc tiêu có tính tng quát và t ó xác nh nhng 
 mc tiêu c th, chi tit. Tuy nhiên, mc tiêu c xác nh theo cách 
 nào hay cp  nào thì nhng mc tiêu ó cn phi mô t c nhng gì 
 mà hc sinh s phi bit và phi làm; 
— Xác nh mc tiêu ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh cn 
 hng vào kt qu cao nht, ng thi có tính kh thi, òi hi hc sinh 
 có th t c vi n lc cao nht; 
— Xác nh các mc tiêu cn phù hp vi quy ch ánh giá, xp loi hc 
 sinh do B Giáo dc và ào to ban hành. 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 111 
 Thy (cô) hãy i chiu nhng ni dung va vit ra vi nhng thông tin 
 di ây và t hoàn thin ni dung tr li các câu hi. 
 THÔNG TIN PHN HI 
 Nguyên tc, theo ting Latinh là “pricipium”, là t tng ch o, quy tc 
 c bn, yêu cu c bn i vi hot ng và hành vi. Nguyên tc là 
 nhng lun im có tính nh hng, c rút ra t mc ích công vic, 
 t nhng quy lut, iu kin khách quan, cng nh kinh nghim hot 
 ng thc tin. Nguyên tc có giá tr ch dn các hot ng phc tp khi 
 có ông ngi tham gia. Nh vy, vic xác nh c các nguyên tc 
 ánh giá kt qu rèn luyn o c ca hc sinh THCS là vô cùng ý ngha 
 và cn thit. Nó giúp quá trình ánh giá i úng hng, nhm t c 
 mc tiêu ã  ra. 
  xây dng c các nguyên tc ánh giá thì chúng ta cn da vào mt 
 s nhng c s sau ây: 
— Mc ích giáo dc nói chung và mc tiêu c th ca tng nm hc, tng 
 hc kì; 
— Quy ch ánh giá xp loi hc sinh THCS do B Giáo dc và ào to 
 (ban hành theo Quyt nh s 40/2006/Q—BGDT ngày 05/10/2006 
 ca B trng B Giáo dc và ào to); 
— Kinh nghim xây dng các nguyên tc ánh giá; 
— c im tâm sinh lí hc sinh THCS. (c trng ni bt ca la tui này 
 là s phát trin “nhy vt” v th trng sinh lí liên quan n hin tng 
 dy thì, phát dc “n thp tam, nam thp lc” khin cho i sng tâm lí 
 chuyn bin t tr nh sang ngi ln, t th u sang trng thành. T 
 ó, các em mong mun khng nh các giá tr v phm cht, nng lc 
 ca mình, mong mun c tham gia nhng công vic nh ngi ln, 
 mong mun c t lp, mong mun làm nhng vic có ý ngha. Tt c 
 nhng iu ó to nên ni lc ca tính tích cc hot ng, c bit là 
 hot ng tp th trong các lnh vc ca i sng xã hi. Tuy nhiên,  la 
 tui này, do s din bin nhanh, không ng u ca thi kì dy thì, phát 
 dc nên cng d dn n nhng trng thái tâm lí tht thng nh t 
 e thn, nhút nhát n hung hng, khoác lác; t nhit tình, hng hái n 
 lnh nht, th ... do tính d b kích ng). 
 ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ RÈN LUYỆN ĐẠO ĐỨC CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ | 113